Artsakh
Jump to navigation
Jump to search
- This article covers the ancient Armenian region of Artsakh. To read about today's Republic of Artsakh, which was part of that province.
Artsakh (Արցախ, ɑɾˈtsʰɑχ, Arc’ax, W Arm. also Artsakh) was the tenth province (nahang) of the Kingdom of Armenia from 189 BC until 387 AD and afterwards a region of Caucasian Albania from 387 to the 7th century. From the 7th to 9th centuries, it fell under Arab control.[1] In 821, it formed the Armenian principality of Khachen and in around 1000 was proclaimed the Kingdom of Artsakh, which was one of the last medieval eastern Armenian kingdoms and principalities to maintain its autonomy following the Turkic invasions of the 11th to 14th centuries.[2]
Most of historical Artsakh presently overlaps with the region of Nagorno-Karabakh, and is controlled by the Nagorno-Karabakh Republic.
Regions of Artsakh
The regions of Artsakh[3].
| Region (E Arm) | Region (W Arm) | Գավառ | Area |
|---|---|---|---|
| Myus Haband | Myus Hapant | Մյուս Հաբանդ | |
| Vakunik (Vaykunik) | Vagunik (Vaygunik) | Վակունիք (Վայկունիք) | |
| Berdzor (Berdadzor) | Pertsor (Pertatsor) | Բերձոր (Բերդաձոր) | |
| Mets-kuank | Medz-guank | Մեծ-կուանք | |
| Metsirank | Medzirank | Մեծիրանք | |
| Harchlank | Harjlank | Հարճլանք | |
| Mukhank | Mukhank | Մուխանք | |
| Piank | Biank | Պիանք | |
| Patskank | Badzgank | Պածկանք | |
| Sisakan Kotak | Sisagan Godag | Սիսական Կոտակ | |
| Kustiparnes | Kusdiparnes | Քուստիփառնես | |
| Koght | Goght | Կողթ | |
| Tsar | Dzar | Ծար |
Monasteries of Artsakh
This list is from the book Artsakhi Vankere, by H. Hamazasb Osgian. It is typed in Mesrobian orthography.
Ստորին եւ Վերին գաւարներու վանքերը
- (Խորոտկայ) Ս. Աստուածածնի վանքը
- Աղաճ-Ղալայի կամ Շահ-Փեբարի վանքը
- Խալխալի վանքը
- Վանքսարի վանքը (Vankasar?)
- (Լեղանի) Ս. Աստուածածնի վանքը
- Պայանանց Ս. Հրեշտակապետի վանքը
- Քարահերձի այրեր կամ օխթը եղցի
- Բերդաձորի Ս. Գրիգորի կամ կարմիր վանքը
- Ծարի Ս. Աստուածածնի կամ Գետամէջի վանքը
Միջին գաւառներու վանքերը
Պազկանքի կամ Դիզակի վանքերը
- Գտչայ վանքը (Gtichavank Monastery)
- Դիզափայտի կամ կատարոյ վանքը
- Դողի կուսանաց անապատը
- Թեղասեռի անապատը
- Ս. Լուսաւորչի անապատը
- Ծաղկավանքը
- Հին Առաքելի անապատը
- Յակովբայ եւ Իրաւափառայ վանքը
- Շախկախի վանքը
- Սպիտակ Խաչ վանքը (Spitak Khach Vank)
Վարանդայի վանքերը
- Ամարասի վանքը (Amaras Monastery)
- Ս. Աստուածածնի անապատը
- Աւետարանոցի կուսանաց անապատը
- Բարեաւ ծառի կամ Ջո(ւ)խտ Պռըւածառի վանքը
- Բողրխանի վանքը
- Բռի եղցէ կամ Հացի գիւղի վանքը (Bri Yeghtsi)
- Բրդահունջի վանքը
- Եղիշա կուսի անապատը
- Կանխանի վանքը
- Կարմիր եկաղեցի վանքը
- Կուսանաց անապատը
- Հիրհերի կամ Հերհէրի վանքը
- Ղեւոնդեանց անապատը
- Մամասէի վանքը
- Մեծ Նահատակի վանքը
- Շեխերի վանքը
- Շոշկայ վանքը
- Ջո(ւ)խտակ վանքը (Jukhtak Monastery)
Մեծիրանքի կամ Խաչենքի վանքերը
- Ամենափրկիչ վանքը
- Առաջաձորի վանքը
- Գանձասարի կամ Գլխոյ վանքը (Gandzasar Monastery)
- Խաթրայ կամ Խադարի կամ Խթրայ վանքը
- Կիչանի անապատը
- Կօշիկ անապատը
- Համամ ձորի անապատը
- Հուապտուկի վանքը
- Մեծ-արանց կամ Մեծ-իրանց վանքը
- Պտկի Ս. Գէորգի կամ Պտգեսբերքի վանքը
- Վաղահասի կամ Մայրաքաղաքի կամ Տիրամօր վանքը
- Վաճառի վանքը
- Օծկայ վանքը
Հաթերքի վանքերը
- Դադի կամ Խոթայ կամ Խութայ կամ Գոթայ վանքը (Dadivank Monastery)
- Խոթայ կամ Գոթայ վանքը
- Չարեքդարի կամ Մշահանի Ս. Ասուածածնի վանքը
- Շուքայ վանքը
Ջրաբերդի եւ կիւլիստանի վանքերը
- Ամենափրկիչ վանքը
- Ս. Աստուածածնի վանքը
- Դատի-Բէկանց վանքը
- Եղիշէ Առաքեալի կամ Ջրվչտիկի կամ Միհր-Ներսէհի վանքը (Yeghishe Arakyel Monastery)
- Երից Մանկանց վանքը (Yerits Mankants Monastery)
- Ինն-Մասի վանքը
- Իրեք Մանկունքի վանքը
- Կողերի վանքը
- Ս. Մինասի վանքը
- Հին Ղարա-Բուլաղի վանք(եր)ը
- Հոռեկայ կամ Հիւրիկայ վանքը
- Մայրաքաղաքի հանգստարանի վանքը
Գարդմանի վանքերը
- Ս. Աստուածածնի վանքը
- Դասնոյ վանքը
- Եղնասարի կամ Եղիշէի վանքը
- Եղնասարի կամ Գէտաշէնի անապատը
- Երմողեայ քահանայի կամ Մուլուկի վանքը
- Թարգմանչաց կամ Բանանց անապատը
- Թարգմանչաց կամ Խաշլաբակայ վանքը
- Կեռստավանքի բերդի վանքը
- Կերանց վանքը
- Հոռոմաշէնի կամ կարմիր վանքը
- Մալազաբերդի կամ Մածնաբերդի վանքը
- Մալազ(ն)աբերդի Ամենափրկիչ վանքը
- Մռուտի անապատը
- Նիւկզարի Ամենափրկիչ վանքը
- Ոսկանապատի կամ Ս. Աստուածածնի վանքը
- Պանդալէոնի վանքը
- Պտկեսբերքի կամ Պտկի Ս. Գէորգի վանքը
- Ս. Սարգիսի վանքը
- Քեարխանայ կամ Միրզեկի կամ Աստուածամօր վանքը
Փառիսոսի վանքերը
- Բարսումի վանքը
- Երգեվանքը
- Խամշի կամ Ղարամուրատի վանքը
- Խորանաշատի կամ Վանական Վ.ի վանքը (Khoranashat Monastery)
- Խունիսայ վանքը
- Խրթին վանքը
- Ծաղկոց կամ Ծաղկոցայ վանքը
- Կարմիր վանքը
- Հարանց վանքը
- Ս. Հռիփսիմէի վանքը
- Հրեշտակապետաց վանքը կամ Գառնակերպ վանքը
- Ղարամուրատի անապատները
- Ս. (Աւագ) Նշանի վանքը
- Չարեքայ կամ Չարեքագէտի վանքը
- Փառիսոսի վանքը
Քուստիի վանքերը
- Անդրէի վանքը
- Գետակից վանքը
- Գետամիջի վանքը
- Գետկայ կամ Գոշ Մխիթարի վանքը (Goshavank Monastery)
- Կապտավանքը (Kaptavank Monastery)
- Մորոյ ձորոյ կամ Ծռվզի վանքը
- Շխմուրատայ կամ Գետակից վանքը (Shkhmuradi Monastery)
- Սալա գիւղի անապատը
- Սրվեղի վանքը (Srveghi Monastery)
- Վարագայ Ս. Նշանի վանքը (կոչուած՝ Անապատ)
- Վանական Վ.ի քարայրը
- Աւծոպայ Ս. Աստուածածնի կամ Ջոխտակ վանքը
Զաւէի, Ձորագետի եւ Կայենոյ վանքերը
- Ս. Աստուածածնի վանքը
- Առաքելոց վանքը (Arakelots Monastery)
- Գագայ Ս. Խաչի եւ Ս. Սարգիսի վանքը
- Դեղձնուտի կամ Դեղձկուտի վանքը (Deghdznuti Monastery)
- Դվեղայ Ս. Սարգիսի վանքը
- Կերանց վանքը (Kirants Monastery)
- Հաղարծնի վանքը (Haghartsin Monastery)
- Մակարայ վանքը (Makaravank Monastery)
- Մանստեւի վանքը
- Մշակավանքը կամ Ս. Աստուածածնի վանքը (Mshkavank Monastery)
- Ս. Պետրոսի կամ Ս. Աստուածածնի վանքը
- Պղնձահանքի Ս. Աստուածածնի վանքը
- Ջուխտակ վանքերը (Ս. Գրիգոր եւ Ս. Պետրոս) (Jukhtak Monastery)
- Սամսոնի վանքը (Samsoni Monastery)
See also
- Greater Armenia (Mets Hayk)
References
- ↑ Hewsen, Robert H (2001). Armenia: A Historical Atlas. Chicago: University of Chicago Press. p. 102. ISBN 0-226-33228-4.
- ↑ Hewsen. Armenia, pp. 118-121.
- ↑ T. Kh. Hakobyan (1986). Dictionary of Toponymy of Armenia and Adjacent Territories. Yerevan University Press. p. 506.